อำแดงเหมือนกับนายริด

อำแดงเหมือนกับนายริด (2537/1994) ก่อน พ.ศ. 2408 สถานะทางสังคมของสตรีไทยต่ำมาก บิดามารดาหรือสามีมีสิทธิตามกฎหมายที่จะยกให้หรือขายบุตรและภรรยาของตนแก่ใครก็ได้ โดยมิพักต้องถามความสมัครใจก่อน ประดุจดังขายวัวขายควาย จนถึงแก่มีคำกล่าวเปรียบเทียบถึงสถานะในความเป็นคนของสตรีไทยว่า "ผู้หญิงเป็นควาย ผู้ชายเป็นคน" อำแดงเหมือน เป็นลูกของนายเกต กับ อำแดงนุ่ม ประกอบอาชีพทำสวนอยู่ที่ตำบลบางม่วง อำเภอเมืองนนทบุรี นายเกตกับอำแดงนุ่มยกอำแดงเหมือนให้เป็นภรรยานายภู เมื่ออำแดงเหมือนไม่ยอมโดยดี พ่อแม่ก็ให้นายภูมาฉุดเอาตัวไป แต่อำแดงเหมือนหนีกลับบ้านของตน นายภูพาพวกมาฉุดอีก อำแดงเหมือนก็หนีอีก หากแต่ครั้งหลังนี้หนีไปอยู่กับนายริดชายคนรัก นายภูจึงฟ้องนายริดว่าลักพาเมียตน ระหว่างโจทก์จำเลยสู้ความกันอยู่ที่ศาล อำแดงเหมือนถูกควบคุมตัวไว้ในตะรางที่จวนของพระนนทบุรี เจ้าเมืองนนทบุรี และถูกนายเปี่ยมพะทำมะรง ซึ่งกินสินบนของนายภู กลั่นแกล้งทารุณต่างๆ นานา เพื่อบีบบังคับอำแดงเหมือนยอมเป็นเมียนายภู อำแดงเหมือนหนีตะรางไปถวายฎีกาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ณ พระที่นั่งสุทไธศวรรย์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2408