ดาวเรือง (2499/1956) ดาวเรือง กับ สันทราย เกิดและเติบโตที่อ่าวเกล็ดแก้ว ทั้งสองเป็นเพื่อนเล่นกันมาตั้งแต่เป็นเด็ก จนกระทั่งเพาะบ่มเป็นความรักฉันท์หนุ่มสาว วันหนึ่ง มีนักวาดภาพชื่อ จิตกร เจนจิตร มาขอให้ดาวเรืองเป็นแบบวาดภาพชื่อ "นางเงือก" และเสนอเงินค่าตอบแทนให้ ดาวเรืองรีบนำเงินกลับมาที่บ้าน แต่กลับพบเจ้าหนี้กำลังมาทวงเงิน แม้จะเอาเงินค่าจ้างเป็นแบบจ่ายหนี้ไปแล้ว แต่ก็ยังใช้หนี้ไม่หมด ดาวเรืองจึงตัดสินใจไปหางานทำที่กรุงเทพตามคำชักชวนของ หาด เพื่อนบ้าน และไปทำงานที่ร้านอาหาร ที่นั่น ดาวเรืองได้พบกับเจ้าของโรงแรมนิทราซึ่งกำลังหาคนไปทำงานด้วย ดาวเรืองจึงชวนสันทรายและวารี พี่สาว มาทำงานด้วยกัน แต่จู่ๆ ตาของสันทรายก็เกิดอาการปวดและเริ่มมองไม่เห็น ดาวเรืองยอมทำงานทุกชนิด เพราะหวังจะเก็บเงินไปใช้หนี้ เมื่อลัดดากับเฉียบ สองนักพนันมาเสนอให้ดาวเรืองเป็นนางนกต่อในบ่อนของท่านอิทธิพลดาวเรืองจึงตกปากรับคำอย่างว่าง่าย ท่านอิทธิพลเอ็นดูดาวเรืองประหนึ่งลูกสาวซื้อสิ่งของมากมายประเคนจนเธอหลงระเริงในทรัพย์สมบัติที่ได้รับ หารู้ไม่ว่าท่านอิทธิพลวางแผนจะเอาดาวเรืองเป็นเมียโดยสร้างสถานการณ์อันแยบคายจัดฉากให้ดาวเรืองเป็นผู้ร้ายฆ่าคน ดาวเรืองตกหลุมพรางจึงขอร้องให้ท่านอิทธิพลช่วยและตกเป็นของท่านอิทธิพลตามแผน จนกระทั่งวันหนึ่ง ดาวเรืองแอบเห็นชายฉกรรจ์ที่ตัวเองฆ่าในบ้านของท่านอิทธิพล จึงได้รู้ว่าตัวเองถูกหลอก ดาวเรืองเสียใจมากจึงหนีกลับไปที่อ่าวเกล็ดแก้ว ซึ่งบัดนี้ แม่บังเกิดเกล้าได้เสียชีวิตไปแล้ว ส่วนสันทรายกลายเป็นคนตาบอด ท่านอิทธิพลกลัวดาวเรืองจะเปิดเผยเรื่องของตนจึงสั่งให้เฉียบไปจับดาวเรืองมาขังในซ่องลับ เฉียบขู่ให้ดาวเรืองกลับไปทำงานต้มตุ๋นเหมือนเคยไม่งั้นจะโดนสาดน้ำกรดแต่ดาวเรืองไม่ยอม เมื่อหันไปฟ้องอิทธิพลกลับถูกตบตี ขวดน้ำกรดที่วางอยู่หกราดใบหน้าดาวเรือง ดาวเรืองกระชากปืนจากอิทธิพลยิงกระหน่ำเฉียบ ลัดดา และอิทธิพลเพื่อระบายความแค้น แต่ตัวเองก็ต้องโดนจับต้องโทษประหารชีวิต ระหว่างที่ดาวเรืองถูกคุมขังอยู่ในคุก มีนักวาดภาพคนหนึ่งมาติดต่อพัสดีให้หาคนหน้าตาอัปลักษณ์มาเป็นแบบวาดภาพ “ผีเสื้อสมุทร” พัศดีจึงพาดาวเรืองออกมา บัดนี้นางเงือกได้กลายร่างเป็นผีเสื้อสมุทรเสียแล้ว จิตรกรสงสารในโชคชะตาของดาวเรือง จึงไปตามสันทรายและวารีมาร่ำลาดาวเรืองเป็นครั้งสุดท้ายก่อนจะไปรับโทษทัณฑ์ที่ดาวเรืองทำไว้