ยอดรักคนยาก (2498/1955) เช็ง เป็นลูกชาวไร่ อยู่ปากน้ำปราณจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เดินทางมาศึกษาที่กรุงเทพพร้อมกับ ฮะ เพื่อนสนิท และเช่าที่ดินเพื่อทำสวนทำไร่หารายได้เลี้ยงตนและสมทบเงินที่ นางชุ้น มารดาส่งเสีย จนในที่สุดเช็งสอบได้ชั้นมัธยมปีที่ 6 และฮะสอบประถมปีที่ 3 เช็งแอบคบอยู่กับ ตุ๊กตา ลูกสาวของหลวงวุฒิกรรมโกสัย ซึ่งอยู่ใกล้สวนผักของเขา ส่วนฮะรักอยู่กับ จันทร์ สาวใช้ของตุ๊กตา วันหนึ่งหลวงวุฒิกรรมโกสัยจับได้ขณะที่เช็งกับตุ๊กตากำลังพลอดรักกัน จึงลงโทษเช็งและตุ๊กตาอย่างสาหัส ตุ๊กตาทนไม่ไหวจึงหนีออกจากบ้านพร้อมกับจันทร์ เช็งพาตุ๊กตากลับไปยังตำบลปากน้ำปราณ และได้ทราบว่ามารดากำลังตกอยู่ในความลำบากจึงออกหางานทำ เช็งได้งานเป็นเลขานุการของ แน่งน้อย ซึ่งเป็นภรรยาของ เชิด มิจฉาชีพซึ่งกำลังต้องโทษอยู่ในคุก แน่งน้อยปรนเปรอเช็งด้วยเสื้อผ้าและกามารมณ์จนเช็งหลงลืมแม่และภรรยาที่กำลังตั้งท้อง วันหนึ่งตุ๊กตาหอบลูกมาตามหาเช็งที่กรุงเทพ แต่เช็งปฏิเสธความรับผิดชอบและไม่แยแสต่อตุ๊กตาตุ๊กตาจึงซมซานกลับไปหาพ่อ แต่หลวงวุฒิกรรมโกสัยเสียชีวิตแล้ว ตุ๊กตาคิดจะจบชีวิตลงในแม่น้ำเจ้าพระยา แต่ คุณนายประทุม และ ธรรมศักดิ์ ลูกชายนั่งเรือยนต์ผ่านมาช่วยชีวิตตุ๊กตาไว้ทัน เมื่อฟังเรื่องราวของตุ๊กตาคุณนายประทุมจึงรับเธอไว้เป็นบุตรบุญธรรมเพราะความเห็นอกเห็นใจ เชิดได้รับการปล่อยตัวออกจากคุก แน่งน้อยจึงกลับไปหาเชิด เช็งโกรธมากจึงยิงเชิดเสียชีวิต เช็งจึงต้องติดคุกเป็นเวลา 3 ปี เมื่อพ้นโทษ เช็งจึงขี่สามล้อรับจ้างหาเงินประทังชีวิต แล้วบังเอิญเจอตุ๊กตาและลูก เช็งพยายามซ่อนตัวทั้งๆ ที่อยากใกล้ชิดกับลูก แต่ด้วยความเป็นพ่อทำให้เช็งอดที่จะแอบมาหา ตุ๊กตุ่น ลูกสาวไม่ได้ ทั้งที่โดนนางชุ้นและจันทร์กีดกัน วันหนึ่งตุ๊กตุ่นไม่ยอมกินยา และร้องจะให้เช็งเป็นผู้ป้อนยา เช็งจึงถูกเรียกตัวไป เช็งพยายามปิดบังตัวตนทำให้ตุ๊กตุ่นมองหน้าไม่ชัด จึงถอดหมวกของเช็งออกทุกคนตกใจเมื่อเห็นว่าเป็นเช็ง เช็งสารภาพผิดแต่ไม่มีใครยกโทษให้จึงคิดจะจบชีวิตตัวเองบนทางรถไฟ ธรรมศักดิ์เกลี้ยกล่อมให้ตุ๊กตาอภัยให้เช็ง ขณะนั้นเอง ตุ๊กตาเหลือบไปเห็นตุ๊กตุ่นวิ่งตามเช็งอยู่บนทางรถไฟจึงวิ่งไปหา เช็งรีบผละจากทางรถไฟ แต่รถไฟวิ่งเข้าหาร่างของตุ๊กตุ่นเสียแล้ว