เรื่องย่อ : กามนิต วาสิฏฐี (2524/1981) จากวรรณกรรมแปลที่โด่งดังของเสฐียร โกเศศ-นาคะประทีป เล่าเรื่องราวความรัก ของชายหนุ่มนักรัก กับหญิงสาวสูงศักดิ์ ในยุคพุทธกาล เพื่อชี้ให้เห็นความทุกข์ ที่เกิดจากความไม่เที่ยง และการแสวงหาความสุขที่แท้จริงภาพยนตร์ที่ดัดแปลงมาจากนวนิยายอิงพระพุทธศาสนาเรื่องดัง เรื่องราวของกามนิต หนุ่มเจ้าสำราญ ผู้ชอบเที่ยวเตร่ จนบิดาของเขาคิดจะให้แต่งงานเสีย วันหนึ่งเขากลับไปตกหลุมรักสาวงามชื่อ วาสิฏฐี ที่เจอกันที่เมืองโกสัมพี แต่เธอนั้นกลับเป็นที่หมายปองของสาตาเคียร บุตรชายคนเดียวของประธานมนตรีแห่งโกสัมพี ศึกชิงรักหักสวาททำให้กามนิตเกิดความทุกข์ระทมใจ กระทั่งได้ค้นพบหลักธรรมของพุทธศาสนา เขาจึงเกิดความเลื่อมใสถึงกับตัดสินใจเดินทางออกตามหาพระพุทธองค์กามนิต หนุ่มเจ้าสำราญ ผู้ชอบเที่ยวเตร่ แต่วันหนึ่งกลับไปตกหลุมรักสาวงามชื่อ วาสิฏฐี ทว่าเธอนั้นกลับเป็นที่หมายปองของ สาตาเคียร บุตรชายคนเดียวของประธานมนตรีแห่งโกสัมพี ศึกชิงรักหักสวาททำให้กามนิตเกิดความทุกข์ระทมใจกามนิต (สรพงษ์ ชาตรี) ออกเดินทางคุมกองเกวียนเพื่อไปหาประสบการณ์ค้าขาย ก็ไปเจอเข้ากับวาสิฏฐี (เนาวรัตน์ ยุกตะนันท์) จึงเกิดรักชอบกันซึ่ง สานตะเคียน (กรุง ศรีวิไล) ก็รักวาสิฏฐีด้วย แต่ต้องตัดใจ ขณะกามนิตกลับเมืองก็ถูกพราหมณ์โจร (เศรษฐา ศิระฉายา) และองคุลีมาลจับตัวไปเรียกค่าไถ่เอาทองร้อยชั่ง เมื่อวาสิฏฐีรู้ข่าวว่ากามนิตถูกจับจึงขอร้องให้สานตะเคียนยกกำลังไปปราบองคุลีมาล เธอจึงกลับเมืองได้ปลอดภัย และยิ่งทำให้กามนิตโหยหาถึงวาสิฏฐีมากขึ้น ซึ่งพ่อเขาได้ห้ามไปหาวาสิฏฐีและให้แต่งงานกับคนที่หามาให้ กระทั่งสานตะเคียนจับตัวพราหมณ์โจรได้สำเร็จ วาสิฏฐีต้องไปแต่งงานกับสานตะเคียน ต่อมาองคุลีมาลได้ออกบวชเดินธุดงค์มาถึงบ้านของกามนิต จึงคิดปลอมเป็นนักบวชเพื่อลอบฆ่าพระองคุลีมาลคืนนี้ แต่กลายเป็นเลื่อมใสในพระองคุลีมาลและสละสมบัติเดินตามทางพระพุทธเจ้าเช่นกัน สุดท้ายก็ต้องถูกวัวบ้าขวิดตาย พอดีกับวาสิฏฐีมาขอเฝ้าพระพุทธเจ้าพอดีจึงได้เจอกันอีกครั้ง ก่อนกามนิตจะตายจากไป