จินตนาฟิล์ม

เหนือเกล้า (2510/1967) เวก (สมควร กระจ่างศาสตร์) เศรษฐีหนุ่มใหญ่ที่แอบชอบ แก้ว (สมจิตต์ ทรัพย์สำรวย) แม่หม้ายลูกติด 3 คนได้แก่ ด.ช.เกื้อ ด.ช.กร และด.ญ.กาญจน์ แก้วต้องต่อสู้ชีวิต ยึดอาชีพขายข้าวแกงหาเลี้ยงลูกน้อยๆ ตามลำพังหลังจากที่สามีเสียชีวิตไป เวกพยายามขอแก้วให้ยอมเป็นเมียกระทั่งแก้วเชื่อว่า เวกรักตนและลูกจริงๆ จึงยอมเป็นเมีย แต่สามเดือนหลังจากนั้น เวกก็เปลี่ยนไปเป็นคนละคน ทั้งดื่มเหล้า เล่นการพนัน เมื่อเมามายกลับมาก็จะดุด่าแก้ว พูดลำเลิกบุญคุณเสมอ สร้างความเจ็บช้ำให้กับแก้วและเกื้อลูกชายคนโตตลอดมา เกื้อไม่อยากให้เวกทำร้ายแม่จึงเจียดเงินที่ตนเองช้อนลูกน้ำขายได้ให้เวกไปกินเหล้าเสมอ เมื่อครอบครัวเริ่มขัดสน เกื้อ (มิตร ชัยบัญชา) จึงต้องออกจากโรงเรียนมาช่วยแม่ทำงานเพื่อหาเงินส่งน้องๆ อีก 2 คนให้ได้เล่าเรียน วันหนึ่งเวกเมากลับมาและรื้อค้นหาเงินที่แก้วซ่อนไว้ จะเอาไปกินเหล้า แต่แก้วไม่ยอม จึงเกิดการยื้อแย่งเงินกัน แก้วถูกเวกทำร้ายก่อน จึงคว้ากรรไกรแทงสวนเวกไป เวกเสียชีวิต แก้วจึงถูกศาลตัดสินจำคุก 10 ปี เกื้อกับเพื่อนต่างวัยคือ สม (ล้อต๊อก) ไม้ (สมพงษ์ พงษ์มิตร) พากันเดินทางไปหางานทำที่ภาคใต้ ระหว่างทาง เงินหมด เกื้อจึงขึ้นชกมวยกับ กระทิงดำ (อดินันท์ สิงหิรัญ) ระหว่างชก เกื้อพลาดท่า ถูกกระทิงดำชกล้ม ภาพของน้องคือ กร (ชนะ ศรีอุบล) กาญจน์ (กิ่งดาว ดารณี) ที่รอคอยเงินจากพี่ ภาพของแม่ที่ต้องติดคุก ก็ผุดขึ้นมาให้เห็น เกื้อจึงฮึดสู้และชกชนะกระทิงดำไปในที่สุด เมื่อเกื้อไปทวงเงินค่าชกกับวิเชียร (วิเชียร นีลิกานนท์) ก็ถูกปฏิเสธและเรียกกระทิงดำมาทำร้าย แต่เกื้อก็ซัดพวกนั้นมอบราบคาบ เมื่อนายหัว (สาหัส บุญ-หลง) วัลยา (เพชรา เชาวราษฎร์) ลูกสาวและดิน (ดอกดิน กัญญามาลย์) ซึ่งดูการชกของเกื้อ รู้ว่าเกื้อกับพวกกำลังหางานทำ จึงชวนไปทำงานที่เหมืองด้วยกัน ที่เหมืองนั้นมี พรชัย (พร ไพโรจน์) เป็นหัวงานคนงาน แต่พรชัยไม่ชอบเกื้อ จึงพยายามหาเรื่องกลั่นแกล้งเกื้อกับพวกเสมอ แต่นายหัว วัลยา ดินและภัทรา (สุดเฉลียว เกตุผล) ซึ่งรู้เห็นเหตุการณ์ว่า เกื้อไม่ผิด ก็คอยช่วยเหลือ สร้างความไม่พอใจให้กับพรชัยอย่างมากจึงสั่งให้โย (โยธิน เทวราช) พาสมุนมาคอยกลั่นแกล้งคนงานในเหมืองเสมอ เมื่อเกื้อรู้ข่าวว่า แม่จะพ้นโทษ จึงขอลานายหัวกลับไปหาแม่ เมื่อแม่พ้นโทษแล้วก็ไปหากรลูกชาย ซึ่งเป็นว่าที่ลูกเขยของทนายสุธรรม (อบ บุญติด) แต่กรก็ให้สุคนธ์ (สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม) พาไปหากาญจน์ลูกคนสุดท้องแทน กาญจน์เป็นดาราหนัง มีหิรัญ (ชุมพร เทพพิทักษ์) เป็นแฟน แต่กาญจน์กับหิรัญไม่อยากให้แม่อยู่ด้วย แม่แก้วจึงไปอาศัยวัดอยู่ เกื้อมาถึงและรู้ว่า แม่ถูกน้องสองคนไล่ไม่ให้อยู่ด้วย ก็โกรธและไปลากตัวน้องสองคนมาขอโทษแม่ที่วัด กาญจน์และหิรัญสำนึกผิดได้ แต่กรไม่ยอมสำนึกและพูดตัดพี่ตัดน้องกัน ดินมาส่งข่าวว่า มีพวกนักเลงบุกมาทำร้ายคนงานในเหมือง นายหัวและวัลยาต้องการให้เกื้อกลับไปช่วย เมื่อไปถึงโยกับกระทิงดำก็พาพวกมาลอบยิงคนงานอีก เกื้อไล่ตามพรชัยไป ขณะที่ต่อสู้กันนั้น กระทิงดำก็ลอบยิงพรชัยตาย เมื่อตำรวจมาถึงที่เกิดเหตุ โยก็แจ้งตำรวจว่า เกื้อเป็นคนยิงพรชัยตาย เกื้อจึงถูกจับดำเนินคดี โยไปปรึกษากับทนายสุธรรมเพราะต้องการจะให้เกื้อติดคุก ทนายสุธรรมจึงให้กรเป็นพยานเท็จใส่ร้ายเกื้อ แต่เมื่อถึงวันขึ้นศาล กรก็ได้สำนึกและกลับคำให้การ ศาลจึงยกฟ้อง ทำให้โยโกรธและสั่งกระทิงดำยิงกร แต่พลาดไปถูกแม่แก้ว เกื้อกับพวกไล่ตามจับโยและกระทิงดำได้ ส่วนแม่แก้วนั้น กระสุนไม่ถูกที่สำคัญจึงรอดตาย ท่ามกลางความดีใจของลูกๆ ทั้งสามที่หันกลับมารักกันดั่งเดิม